Umupadiri ukomeye muri Tanzania yakubiswe bikomeye nyuma yo kunenga ubutegetsi, politiki ikomeje gushyuha mbere y’amatora

DAR ES SALAAM, TANZANIA — Mu gihe Tanzania yitegura amatora y’umukuru w’igihugu ateganyijwe muri Ukwakira 2025, ubushyamirane muri politiki bukomeje gufata indi ntera. Umupadiri ukomeye wa Kiliziya Gatolika, uzwi cyane kubera amagambo akomeye anenga imikorere y’ubutegetsi buriho, yakubiswe bikomeye n’abantu bataramenyekana, ibintu byateje impagarara mu baturage n’abayoboke ba Kiliziya.

Uyu mupadiri — utatangajwe amazina ku mpamvu z’umutekano — yibasiwe mu gihe yari avuye mu misa mu mujyi wa Mwanza, aho bivugwa ko yagiye agaragara kenshi mu nyigisho ze amagana imiyoborere y’igihugu, by’umwihariko ku bijyanye n’iyubahirizwa ry’uburenganzira bwa muntu, demokarasi n’ubwisanzure bw’itangazamakuru.

Inama y’Abepiskopi Gatolika muri Tanzania (TEC) yasohoye itangazo rikomeye, yamagana iryo hohoterwa, igasaba ubuyobozi bukuru bw’igihugu gufata ingamba zo kurinda abantu bose bafite ibitekerezo bitandukanye, by’umwihariko abihayimana n’abandi bakunze gufata ijambo mu ruhame.

“Kwibasira umuntu kubera ibitekerezo bye, cyane cyane iyo abivuze mu bwisanzure bwe nk’uko biteganywa n’amategeko, ni ugusubiza inyuma urugendo rwa demokarasi igihugu cyacu kimazemo imyaka myinshi.” — Itangazo rya TEC

Kuva hatangazwa italiki y’amatora y’umukuru w’igihugu, abasesenguzi bavuga ko hagiye hagaragara ubukana mu mvugo z’abanyapolitiki, ndetse no kwikoma abavuga ku mahirwe angana mu matora. Abatavuga rumwe n’ubutegetsi baravuga ko ibikorwa nk’ibi bigaragaza ko ubwisanzure buri mu kaga, ndetse bakibaza niba amatora azaba mu mucyo n’ubwisanzure.

Bamwe mu banyapolitiki batavuga rumwe n’ubutegetsi barimo kwibasirwa, abandi bakumirwa mu bikorwa byo kwiyamamaza cyangwa bagashyirwaho igitutu n’inzego z’umutekano.

Umutekano n’ubwisanzure mu bibazo biri ku isonga
Imiryango iharanira uburenganzira bwa muntu nka Amnesty International na Human Rights Watch yagiye isohora raporo zivuga ku guhonyora uburenganzira bwa politiki muri Tanzania, by’umwihariko mu bihe byegereza amatora. Ihohoterwa ry’uyu mupadiri ryabaye intandaro yo kongera gutera impungenge ku mahirwe y’uko aya matora azabera mu bwisanzure busesuye.

“Iyo abantu batangiye guterwa ubwoba, bakubiswe cyangwa bagakumirwa mu kuvuga ibitekerezo byabo, demokarasi iba iri mu marembera.” — Umuyobozi w’ihuriro ry’imiryango ya Sosiyete Sivile muri Tanzania.

Mu gihe uburakari bukomeje gufata intera, guverinoma ya Tanzania yahakanye ko ifite uruhare mu ihohoterwa ryabaye, isaba ko hatangira iperereza ryimbitse. Umuvugizi wa polisi yavuze ko “ari igikorwa cy’abo mu rwego rw’abagizi ba nabi”, ariko ko bakomeje gushakisha ababigizemo uruhare.

Abaturage benshi barimo abakristu n’abatari bo bagaragaje impungenge ku isura y’amatora, bamwe bakavuga ko hakwiye ubwisanzure no gukumira ibikorwa byose bishobora guteranya abaturage.

“Tuzitabira amatora ariko turasaba ko uburenganzira bwose bwubahirizwa, kandi ko abayobozi batemera inenge babibwira mu mahoro batabihorerwa.” — Umuturage wo muri Mwanza

Ihohoterwa ry’uyu mupadiri ryabaye ikimenyetso gikomeye cy’uko politiki ya Tanzania irimo kwinjira mu bihe bitoroshye mbere y’amatora. Ibirindiro bya demokarasi birasabwa gukomezwa, kandi ibitekerezo bitandukanye bigahabwa umwanya mu buryo bwubaka, aho kubihanirwa.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *